Page 28 - AHEKON Ocak 2023
P. 28
DEMANS ÇEŞİTLERİ VE
DEMANSIN ERKEN
BELİRTİLERİ
YAZI: Prof. Dr. Derya ULUDAĞ
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Demans genel olarak yaşlı insanlarda gö-
Noroloji ABD
rülmesine rağmen yaşlılığın kaçınılmaz bir parçası
olduğunu söylemek çok doğru olmayabilir. Nasıl ki
suyun içindeki bir taş suyun etkisiyle zaman içinde
aşınıyorsa insan beyni de zamana yenik düşer ve
yaşlandıkça doğal olarak bozulur. Bu bozulma de- Alzheimer hastalığının geç evresinde karşılaşılan becerilerinde veya her
manslı kişilerde daha hızlı gerçekleşir. orta evresinde ise; yakınmalar ise; ikisinde birden değişik-
Demansın birçok türü mevcut. Farklı demans türle- •Yakın geçmişte olayları •Günlük bakımda yardım liklere neden olabilir.
rini tanımak erken belirtileri anlamak için oldukça unutma gereklidir Frontotemporal demansı
Demans, bir kişinin önemlidir.
beyin fonksiyonunu •Özellikle zorlandığı dö- •Çevresinde olup biten- olan kişinin yakınmaları
etkileyen kronik bir ALZHEIMER HASTALIĞI nemlerde duygu durumda lere farkındalık kaybol- arasında şunları sıralaya-
rahatsızlıktır. Hafif Demansın en yaygın şekli, Alzheimer hastalığıdır. sık sık dalgalanma, muştur biliriz;
unutkanlık, yaşlanma Çoğunlukla ilerleyen yaşla birlikte görülen nörode- •Telefon numarası, ev ad- •Yürümek, oturmak, yut- •Uygunsuz davranışlar
sürecinin bir parçası jeneratif bir hastalıktır. Alzheimer hafıza kaybına, resi gibi kendine ait kişi- kunmak gibi fiziksel be- •Artan dürtüsellik
sayılabilirken bu konuşma güçlüğüne ve dürtüsel davranışlara neden sel bilgileri hatırlamakta cerilerde bozulma olur •Dil veya konuşma ile il-
belirtileri yaşayan olabilir ve zamanla kötüleşir. zorlanma •İletişimde güçlük şeklin- gili sorunlar
kişinin günlük Erken evrede; Erken dönemde en önemli ipucu yön •Günü saati karıştırma de sıralanabilir. •Hafıza kaybı
yaşantısı olumsuz kaybıdır. Bunun dışında, •Hava durumuna göre •Bilişsel zorluklar
etkilenmeye •Kelime veya isim bulmada güçlük, uygun kıyafeti giymekte FRONTOTEMPORAL •İlgisizlik
başladıysa durum •Yeni tanıştığı kişilerin isimlerini hatırlamakta zor- zorlanma DEMANS •Kişilik değişiklikleri
ciddi olabilir. lanma •İdrar kaçırma Adından da anlaşılacağı
•Uyku sorunları; gün gibi frontal ve temporal Bunların dışında;
•Karmaşık işlerde zorlanma içinde uyuma ve geceleri lobların işlevini etkileyen DEMANSIN 10 UYARI
•Yeni okuduğu yazıyı çabucak unutma uyuyamama nörodejeneratif bir hasta- İŞARETİ
•Eşyaların yerini unutma ya da yanlış yere koyma •Kişilik ve davranış deği- lıktır. Bu demans türünde 10 tane tipik demans be-
•Planlama ve organizasyonda zorlanma gibi belir- şiklikleri gibi belirtilerle kısa ve uzun süreli hafı- lirtisi var ve bir kişiye de-
tiler gösterir. karşılaşmak mümkündür. zada etkilenme olur. Bir mans tanısı konabilmesi
Alzheimer hastalığının kişinin davranışında, dil için bu 10 belirtiden iki
28 29
